07.10.202111 min
Deel het artikel
Uw groepsverzekering in acht vragen
Het einde van uw professionele loopbaan komt snel dichterbij. En dus denkt u vast en zeker na over hoe u uw pensioen financieel en vermogensrechtelijk kan organiseren. Ongetwijfeld denkt u daarbij ook aan uw groepsverzekering die uw werkgever voor u heeft opgebouwd.
Hebt u al eens stilgestaan bij de volgende vragen:
- Hoe zal mijn (pensioen)kapitaal worden belast bij uitkering van de groepsverzekering?
- Vanaf welk ogenblik kan ik het kapitaal uit de groepsverzekering effectief opvragen?
- Wat gebeurt er indien ik vroegtijdig zou overlijden?
De antwoorden op al die vragen zijn essentieel om in alle sereniteit van uw pensioen te genieten. Dit artikel gaat dieper in op de groepsverzekering (voor werknemers) die behoort tot de tweede pensioenpijler.
Wat is een ‘groepsverzekering’?
Een groepsverzekering is een levensverzekeringscontract onderschreven door de werkgever in het voordeel van een welomschreven (open) categorie van werknemers met als doel om een bijkomend kapitaal of rente te kunnen toekennen op het ogenblik van het pensioen of bij vooroverlijden.
Wanneer het verzekerde ‘risico’ zich voordoet, met name het bereiken van het pensioen of een vooroverlijden, verkrijgt de werknemer als begunstigde van de groepsverzekering de uitkering rechtstreeks van de verzekeringsmaatschappij.
Schematisch kan de werking van de groepsverzekering als volgt afgebeeld worden:
Vanaf welk ogenblik kan ik het kapitaal van mijn groepsverzekering effectief verkrijgen?
De opbouw van een groepsverzekering heeft dus als doel om een extra financiële reserve aan te leggen in het voordeel van de begunstigde bij de pensionering.
Sinds 1 januari 2016 kunnen groepsverzekeringen in principe ten vroegste uitbetaald worden vanaf de effectieve (vervroegde) pensionering op de wettelijke pensioenleeftijd, ongeacht de datum die is vermeld in het onderschreven contract.
Op voorwaarde dat dit uitdrukkelijk werd voorzien in het pensioenreglement, kunt u als werknemer in twee specifieke gevallen de uitbetaling van uw groepsverzekering vragen op een ander ogenblik dan de wettelijke pensionering, met name:
- vanaf de wettelijke pensioenleeftijd, zelfs indien u verder blijft werken na deze leeftijd en dus niet effectief met pensioen gaat.
Bijvoorbeeld: een consultant wil verder werken tot de leeftijd van 70 jaar; hij zal echter zijn pensioenkapitaal kunnen opvragen vanaf de wettelijke pensioenleeftijd, dus vanaf 65 jaar.
- vanaf het ogenblik dat u alle voorwaarden vervult om vervroegd uw pensioen te kunnen nemen, ook als u niet effectief op pensioen gaat.
Bijvoorbeeld: een werknemer die gestart is met zijn beroepscarrière op 18-jarige leeftijd. Op 62-jarige heeft hij voldoende jaren op de teller om te kunnen genieten van een vervroegd pensioen. Hoewel deze werknemer beroepsmatig actief wenst te blijven tot aan zijn 65 jaar, kan hij toch de uitbetaling van zijn groepsverzekering vragen vanaf de leeftijd van 62 jaar.
Op welke wijze wordt uw groepsverzekering uitbetaald?
De wet legt geen specifieke voorwaarden op over hoe uw groepsverzekering moet worden uitbetaald. De uitkering kan gebeuren in kapitaal, in de vorm van een rente, dan wel in de vorm van een rente na afstand van kapitaal.
- De meest voorkomende wijze is dat het kapitaal van de groepsverzekering in één keer wordt uitgekeerd waarbij u als begunstigde onmiddellijk over het ganse kapitaal kan beschikken.
- Door de toekenning van het kapitaal onder de vorm van een rente kan u als begunstigde een rente genieten gedurende een bepaalde periode; u kan echter niet meer over het ganse kapitaal beschikken.
- Als alternatief voor het systeem van de rente kan het kapitaal worden afgestaan aan een financiële instelling die in ruil voor deze afstand van kapitaal een lijfrente (of een vaste rente) garandeert. Een dergelijke formule biedt u als begunstigde de garantie van een vaste levenslange rente, ongeacht het effectieve rendement van de onderliggende activa; daarentegen verliest u wel het beschikkingsrecht over het kapitaal.
Als begunstigde moet u zich echter bewust zijn van de gevolgen van uw keuze tussen enerzijds de toekenning van een kapitaal of anderzijds de toekenning van een rente (eventueel na afstand van kapitaal)
- De uitkering van de groepsverzekering in de vorm van kapitaal heeft als voordeel dat u als begunstigde de mogelijkheid hebt om vrij te beschikken over het kapitaal. Daardoor kunt u als begunstigde uw vermogen vrij structureren in functie van uw eigen projecten (bijvoorbeeld: verwerving van een tweede verblijf, het realiseren van grote reisprojecten, etc.). Eventueel kan u uw vermogensplanning uitwerken door middel van een overdracht van dit kapitaal aan de volgende generatie (bijvoorbeeld via een schenking). Indien u als begunstigde van de groepsverzekering daarentegen kiest voor een rente-uitkering, zal u echter niet het kapitaal als één grote som ontvangen, maar eerder een vaste en gegarandeerde rente verkrijgen tijdens een bepaalde periode.
- Indien de uitkering van de groepsverzekering in één keer gebeurt als kapitaal, maakt dit kapitaal deel uit van de nalatenschap van de begunstigde indien er niet tijdig een vermogensplanning wordt uitgewerkt.
- In het geval van de uitkering van een groepsverzekering in de vorm van een rente, wordt de levenslang gegarandeerde rente echter stopgezet bij het overlijden van de begunstigde; het saldo van het kapitaal valt in de nalatenschap.
- Onder het systeem van de rente na afstand van kapitaal dooft de rente uit bij overlijden en hebben de erfgenamen geen (erf)recht op het saldo van het kapitaal. Dit kan vooral nadelig zijn in het geval van een vroegtijdig overlijden van de oorspronkelijke begunstigde. Eventueel is het mogelijk om een aangroei van de rente te voorzien in het voordeel van de langstlevende, maar dit gaat gepaard met een zekere kostprijs. Een dergelijke aangroei van rente zorgt ervoor dat de rente zal worden verdergezet na overlijden in het voordeel van de langstlevende echtgenoot/partner. Een dergelijke aangroei van rente is in principe onderworpen aan erfbelasting.
- Ook op fiscaal vlak maakt het wel degelijk een verschil of een pensioen wordt uitgekeerd onder de vorm van een kapitaal of in de vorm van een rente, zoals hierna verder wordt uiteengezet.
Hoe wordt uw groepsverzekering belast?
Het fiscaal regime van de uitkeringen verschilt al naargelang de uitkering gebeurt in de vorm van een rente of in de vorm van een kapitaal.
1. Toekenning in de vorm van een rente
Indien de uitkering van bij het begin is uitgedrukt in een rente, zal deze rente belast worden zoals elke andere vorm van pensioen, met name met toepassing van de progressieve tarieven in de personenbelasting. Daardoor kunnen deze renten enerzijds genieten van de belastingvermindering inzake pensioenen, maar anderzijds kan het marginaal tarief van 50% van toepassing zijn indien de belastingplichtige aanzienlijke andere inkomsten geniet (inkomsten uit onroerend goed, pensioenen, etc.). Het is dus niet uitgesloten dat er een aanzienlijke belasting zal worden geheven op de rente.
Indien het daarentegen een rente betreft na afstand van kapitaal, zal de jaarlijkse rente forfaitair belast worden, berekend aan 3% van het bedrag van het afgestane kapitaal. Dit forfaitair bedrag wordt beschouwd als een roerend inkomen, onderworpen aan een afzonderlijke belastingheffing van 30%, te verhogen met de gemeentebelasting.
2. Toekenning onder de vorm van een kapitaal
Indien het aanvullend pensioen wordt uitgekeerd onder de vorm van een kapitaal, wordt de uitkering als volgt belast:
- 20% bij uitkering op de leeftijd van 60 jaar;
- 18% bij uitkering op de leeftijd van 61 jaar;
- 16,5% bij uitkering op de leeftijd vanaf 62 jaar;
Rekening houdend met het feit dat de voorwaarden om te kunnen genieten van een vroegtijdig wettelijk pensioen aanzienlijk zijn aangescherpt, komt het in de praktijk minder vaak voor dat de uitkeringen plaatsvinden op een leeftijd van 60 of 61 jaar; de belastingtarieven van 20% of 18% zijn dan ook minder vaak van toepassing.
Daarentegen is het voordelig belastingtarief van 10% van toepassing indien:
- de werknemer het pensioenkapitaal pas bij zijn wettelijke pensionering ontvangt, en;
- hij ‘effectief actief’ is gebleven tot aan deze leeftijd.
Dit tarief van 10% kan ook toegepast worden indien de uitkering gebeurt vóór de wettelijke pensioenleeftijd, maar de werknemer een volledige beroepsloopbaan van 45 jaar kan aantonen.
De winstdeelname van het contract, dit zijn de bijkomende rendementen verkregen door de verzekeringsmaatschappij bovenop het gegarandeerd rendement op de gestorte premies, is volledig vrijgesteld van belasting indien deze winst pas wordt uitgekeerd samen met het kapitaal.
Het deel van het kapitaal dat werd opgebouwd in de groepsverzekering op basis van de persoonlijke bijdragen gestort door de werknemer (door middel van een inhouding op het salaris) bovenop de premies gestort door de werkgever wordt als volgt belast:
- 16,5% voor het gedeelte gevormd met premies gestort vóór 1 januari 1993, en;
- 10% voor het gedeelte gevormd met premies na deze datum indien het kapitaal wordt uitgekeerd bij leven vanaf de leeftijd van 60 jaar of bij overlijden.
Tot slot merken we op dat de gemeentebelasting verschuldigd is op het pensioenkapitaal. Met deze gemeentebelasting zal rekening gehouden worden bij de inhouding van de bedrijfsvoorheffing die verschuldigd is bij de uitkering van het kapitaal.
Worden er sociale bijdragen ingehouden?
Groepsverzekeringen zijn eveneens onderworpen aan sociale bijdragen: enerzijds RIZIV-bijdragen en anderzijds solidariteitsbijdragen. Deze sociale bijdragen worden ingehouden vóór belasting ongeacht of het een uitkering in kapitaal of in een rente betreft. Deze sociale bijdragen worden door de verzekeringsmaatschappij ingehouden, zowel op het kapitaal als op de winstdeelname.
1. De RIZIV-bijdrage
Er werd een bijdrage op groepsverzekeringen ingevoerd met het oog op de financiering van de sociale zekerheid. Het tarief van deze bijdrage bedraagt 3,55%; deze bijdrage wordt ingehouden op het bedrag van het uitgekeerd kapitaal (inclusief de winstdeelname).
2. De solidariteitsbijdrage
De wet voorziet in een solidariteitsmechanisme in de vorm van een solidariteitsbijdrage. Deze solidariteitsbijdrage wordt berekend op de som van het wettelijk pensioen (Belgisch en buitenlands pensioen) en het aanvullend pensioen van de tweede pijler. Het tarief van deze bijdrage varieert van 0% tot 2% in functie van het bruto wettelijk pensioen en het bruto kapitaal van het aanvullend pensioen (omgezet in een rente).
3. Concreet
Hierbij een voorbeeld van hoe het kapitaal bij uitkering van een groepsverzekering wordt belast.
Een werknemer krijgt een kapitaal uitgekeerd van 350.000 €, waarvan 40.000 € voortkomt uit persoonlijke bijdragen (15.000 € gestort vóór 1 januari 1993 en het saldo na die datum) en waarvan 10.000 € bestaat uit winstdeelname.
We nemen aan dat de begunstigde effectief werkzaam is gebleven tot aan de wettelijke pensioenleeftijd. Deze werknemer zal het volgende kapitaal ontvangen:
Wat gebeurt er in geval van overlijden?
Indien de werknemer overlijdt vóór het verstrijken van de contractstermijn, worden de opgebouwde reserves en/of - naargelang de bepalingen van het pensioencontract - het vast kapitaal gestort aan de begunstigde(n) bij overlijden van het contract.
1. Directe belastingen en parafiscale heffingen
Het verzekerd kapitaal uitgekeerd bij overlijden is onderworpen aan een belastingheffing van 16,5% (indien deze dekking is gefinancierd door de werkgever). Uitzonderlijk bedraagt het belastingtarief 10% indien het kapitaal bij overlijden wordt uitgekeerd nadat de overledene de wettelijke pensioenleeftijd had bereikt (of indien de overledene een volledige beroepsloopbaan van 45 jaar had bereikt) én indien de overledene effectief actief is gebleven tot aan zijn overlijden.
De winstdeelname is vrijgesteld van deze belasting op voorwaarde dat deze tegelijkertijd wordt uitgekeerd met het kapitaal.
De RIZIV-bijdrage van 3,55% en de solidariteitsbijdrage (tussen 0% en 2%) worden ingehouden op het verzekerd overlijdenskapitaal (verhoogd met de winstdeelname) indien de begunstigde de echtgeno(o)t(e) is van de verzekerde. In het geval waarbij het kapitaal wordt uitgekeerd aan de kinderen of aan de (wettelijke of feitelijke) samenwonende van de overledene is het niet onderworpen aan de RIZIV- en solidariteitsbijdrage.
2. Erfbelasting
Het netto kapitaal uitgekeerd aan de begunstigde is in principe onderworpen aan erfbelasting. Er wordt echter een uitzondering gemaakt voor het kapitaal van een groepsverzekering indien de volgende voorwaarden zijn vervuld:
- De verzekerde is een werknemer;
- De begunstigde van het kapitaal in geval van overlijden is de echtgeno(o)t(e) (wat de wettelijke en de feitelijke samenwonende partner uitsluit) of een kind jonger dan 21 jaar. Elke andere begunstigde zal dus onderworpen zijn aan erfbelasting op de kapitalen die hij verkrijgt.
Waar vind ik informatie over mijn groepsverzekering?
In principe worden alle aanvullende pensioenplannen van de tweede pijler waarvan u begunstigde bent, vermeld op de website ‘MyPension.be’, onder de rubriek ‘Mijn aanvullend pensioen’.
De bedragen die daar worden vermeld, met name uw verworven reserves evenals de kapitalen geschat op het ogenblik van de beëindiging van uw contract, houden echter geen rekening met de fiscaliteit. De netto bedragen die u effectief zult ontvangen, zullen dus lager zijn.
Waarom doe ik er goed aan om mijn pensioen te plannen?
Wat uw sociaal statuut ook is (zelfstandige, werknemer, etc.), het is belangrijk om de evolutie van uw pensioen op te volgen.
Gedurende het ganse beroepsleven is het aangewezen om te analyseren of uw pensioen en uw groepsverzekering geoptimaliseerd kan worden. Dit kan ook gebeuren naar aanleiding van concrete projecten, zoals een vastgoedproject bijvoorbeeld.
De taak stopt echter niet bij het bereiken van de pensioenleeftijd. Na deze leeftijd is het aangewezen om uw vermogen en het ontvangen kapitaal in het bijzonder te organiseren om uw persoonlijke projecten te realiseren.
Stelt u zich vragen over de planning van uw pensioen? Aarzel niet om beroep te doen op ons om uw situatie te bespreken en om passende antwoorden te vinden. Onze experts zullen u daarbij bijstaan. Maak een vrijblijvende afspraak.
Benieuwd hoe u uw pensioenkapitaal nog op peil kan houden?
Dit is commerciële informatie uitgaande van Bank Degroof Petercam nv, met zetel te Nijverheidsstraat 44, 1040 Brussel, België (hierna “Bank Degroof Petercam”), die verantwoordelijk is voor de productie en de verdeling ervan. De informatie in dit document is uitsluitend bedoeld voor algemene informatiedoeleinden en mag niet worden beschouwd als raad over financiële planning in de zin van de Wet van 25 april 2014, noch als enig ander advies, voorstel of persoonlijke informatie, noch als openbaar aanbod van financiële instrumenten. De algemene informatie in dit document is niet afgestemd op de individuele persoonlijke situatie van de geadresseerde/lezer/ontvanger. Dit document is niet bedoeld om een volledige beschrijving te geven van de geldende wettelijke bepalingen, de rechtsleer of de rechtspraak, noch van de financiële dienst(en) die Bank Degroof Petercam aanbiedt. Hoewel alle voorzorgen werden genomen en Bank Degroof Petercam bij de redactie van huidig document beroep heeft gedaan op bronnen welke ze betrouwbaar acht, kan Bank Degroof Petercam de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document niet garanderen en kunnen noch Bank Degroof Petercam, noch haar verbonden vennootschappen, bestuurders, adviseurs of werknemers verantwoordelijk worden gesteld voor enige onjuiste, onvolledige of ontbrekende informatie, of voor enige rechtstreekse of onrechtstreekse schade, verlies, kosten, vordering of andere uitgave die voortvloeit uit het gebruik van dit document, behalve in het geval van opzettelijke fout of grove nalatigheid.
Huidig document mag niet worden gekopieerd of verspreid zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming vanwege Bank Degroof Petercam.
De verstrekte informatie is correct op de datum van publicatie.
Bank Degroof Petercam is erkend door en staat onder prudentiëel toezicht van de Nationale Bank van België, Berlaimontlaan 14, 1000 Brussel, en onder het toezicht van de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA), Congresstraat 12-14, 1000 Brussel, voor de bescherming van beleggers en consumenten.
Verantwoordelijke uitgever: Bank Degroof Petercam
Wettelijk adres: Bank Degroof Petercam nv, Nijverheidsstraat 44, 1040 Brussel.
BTW: BE 0403.212.172 (RPR Brussel) - FSMA 040460 A
Huidig document mag niet worden gekopieerd of verspreid zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming vanwege Bank Degroof Petercam.
De verstrekte informatie is correct op de datum van publicatie.
Bank Degroof Petercam is erkend door en staat onder prudentiëel toezicht van de Nationale Bank van België, Berlaimontlaan 14, 1000 Brussel, en onder het toezicht van de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA), Congresstraat 12-14, 1000 Brussel, voor de bescherming van beleggers en consumenten.
Verantwoordelijke uitgever: Bank Degroof Petercam
Wettelijk adres: Bank Degroof Petercam nv, Nijverheidsstraat 44, 1040 Brussel.
BTW: BE 0403.212.172 (RPR Brussel) - FSMA 040460 A
¹ Het pensioenstelsel wordt gevormd door 3 pijlers: de 1ste pijler bestaat uit het wettelijk pensioen; de 2de pijler groepeert de aanvullende pensioenen gevormd in het kader van een beroepsactiviteit; de 3de pijler omvat het pensioensparen en de individuele levensverzekering.
² De notie « effectief actief » wordt gedefinieerd in de wet en beantwoordt aan specifieke voorwaarden.
² De notie « effectief actief » wordt gedefinieerd in de wet en beantwoordt aan specifieke voorwaarden.
Deel het artikel
Gerelateerde artikelen
Nijverheidsstraat 44
1040 Brussel
België
+32 2 287 91 111040 Brussel
België
BTW BE 0403 212 172
RPR Brussel
RPR Brussel
Gereglementeerd door de Belgische Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) en de Nationale Bank van België | Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam