11.04.20245 min
Deel het artikel
Pleidooi voor een efficiëntere filantropie
‘Filantropie’ betekent liefde voor de mensheid en zich inzetten voor betere levensomstandigheden (en recentelijk ook voor het milieu). Er is dus een verlangen naar resultaten, vooruitgang en oplossingen.
" Weten aan wie je moet geven, hoeveel, wanneer, voor welk doel en op welke manier, ligt niet binnen ieders bereik en is moeilijk. Geld goed aanwenden is dus zeldzaam, hoe lovenswaardig en mooi het ook is." ¹
Aristoteles’ visie is nog steeds een leidraad voor de Degroof Petercam Foundation. Financiële middelen zijn een kostbaar goed en er moeten veel dringende problemen worden aangepakt. Maar hoe gebeurt dat het efficiëntst?
Aristoteles’ visie is nog steeds een leidraad voor de Degroof Petercam Foundation. Financiële middelen zijn een kostbaar goed en er moeten veel dringende problemen worden aangepakt. Maar hoe gebeurt dat het efficiëntst?
Strategische filantropie
Wat willen we bereiken met de donatie? Welk probleem gaan we aanpakken? En hoe? Daar maakt strategische filantropie het verschil.
- In 2016 besloot de Degroof Petercam Foundation om over te stappen van een model van reactieve filantropie naar een ‘strategisch’ model waarin donaties een middel zijn om een maatschappelijke uitdaging aan te pakken. De DPF Award werd gelanceerd om jaarlijks 1 organisatie te ondersteunen die zich inzet voor de werkgelegenheid, het gekozen thema. De laureaat ontvangt een miljoen euro en geniet gedurende 5 jaar steun.
- Eind 2023 eindigde de ondersteuning van de eerste DPF Award laureaat: DUO for a JOB, dat werd gekozen omwille van zijn uitstekende resultaten bij de begeleiding van werkzoekende jongeren met een migratieachtergrond.
Leerproces
De voorbije jaren zijn een goede leerschool en een les in nederigheid gebleken, dankzij de nauwe band met de organisaties op het terrein waarmee we konden samenwerken. Hieruit werden diverse lessen getrokken:
- Hoe breng je verandering teweeg? Dat vereist een zekere macht. Filantropie wordt vaak omschreven als een ‘soft power’ die berust op twee basiselementen: kapitaal en getalenteerde mensen die goed georganiseerd zijn. Als je een verandering wilt teweegbrengen, zoek dan de juiste mensen, zorg dat ze zich goed organiseren en geef ze de nodige financiële middelen om dat te doen. Een stichting is immers als een legertop die een eliteteam uitstuurt om een erg complex probleem aan te pakken. De organisaties moeten in staat worden gesteld om de beste talenten aan te trekken, te behouden en op te leiden.
- Het is mogelijk om de waarde van een donatie te verhogen, bijvoorbeeld door meerdere jaren na elkaar schenken. Diverse organisaties hebben al laten verstaan dat ze 20% van hun budget moeten besteden aan fondsenwerving. Illustratie: Als een donor een waarde van 100 schenkt, dan wordt 20% daarvan gebruikt om het tweede jaar nieuwe donaties te zoeken. Als hij besluit om over 3 jaar te doneren, dan verhoogt de waarde van deze donatie met 20x2 aan besparingen op fondsenwerving.
De redenering kan worden doorgetrokken als de donateur besluit om een groter bedrag te doneren. De gemiddelde acquisitiekosten zijn hetzelfde voor grote, middelgrote en kleine donoren. Zo kost het vinden en beheren van 2 donateurs die 100 geven minder dan 4 filantropen die elk 50 geven. Een professionele donor zoals een stichting kan deze acquisitiekosten aanzienlijk verlagen door meer middelen te concentreren in één organisatie.
Tegemoetkomen aan de wensen van donoren, zoals uitgebreide verslagen opstellen, heeft een zware financiële impact. De vereniging Chemins d'avenirs heeft momenteel een team van 3 mensen dat zich bezighoudt met de 58 lopende samenwerkingsovereenkomsten. Bijgevolg kun je de waarde van een donatie eenvoudig verhogen door de rapportering te beperken (of af te stemmen op wat al bestaat).
Tegemoetkomen aan de wensen van donoren, zoals uitgebreide verslagen opstellen, heeft een zware financiële impact. De vereniging Chemins d'avenirs heeft momenteel een team van 3 mensen dat zich bezighoudt met de 58 lopende samenwerkingsovereenkomsten. Bijgevolg kun je de waarde van een donatie eenvoudig verhogen door de rapportering te beperken (of af te stemmen op wat al bestaat).
- De verenigingen moeten zich transparant opstellen, maar meer vertrouwen bij donoren is evenzeer nuttig. De financier kan de ontvanger helpen om de juiste vragen te stellen, zijn organisatie tegen het licht te houden en zijn vaststellingen te delen, maar de grootste expertise vind je op het terrein. Een kopje koffie drinken met degenen die daar elke dag aanwezig zijn levert meer transparantie op dan de beste Excel-spreadsheet. Werken met een klein aantal verenigingen geeft ons bovendien de tijd om elkaar te leren kennen en begrijpen.
- Filantropisch geld is durfkapitaal. Het wordt gebruikt om terreinen te ontginnen waar (nog) niemand actief is. De uitdagingen waar filantropie voor staat zijn kolossaal. Hoe kunnen we deze problemen aanpakken met relatief kleine middelen? Er is soms de neiging om filantropie te benaderen als een goede huisvader. Maar conservatief of overdreven voorzichtig zijn is allicht niet de beste benadering voor een filantroop. indien David zich tegenover Goliath als een ‘goede huisvader’ zou hebben opgesteld, dan zou het zijn ondergang zijn geworden. In de plaats daarvan maakte hij als gewiekst strateeg gebruik van de middelen die hij tot zijn beschikking had - een kleine steen - en slaagde hij erin om Goliath ten val te brengen. De filantroop, ook al beschikt hij over erg bescheiden middelen, kan slagen in zijn opzet door juist te mikken. Dat is het principe van de strategische filantropie.
Risico is inherent aan filantropie, omdat het kapitaal wordt gebruikt ten behoeve van visionairs, innovaties en lacunes in het systeem die te riskant worden geacht of die financieel of electoraal niet winstgevend genoeg zijn. Het is steeds mogelijk dat een project niet werkt, terwijl succes boeken gegarandeerd moeilijk is. Als dit het geval is, dan is de filantroop op de juiste plaats. Nog een belangrijke vaststelling is dat filantropische successen op korte termijn niet bestaan. Het is deze moeilijkheid die filantropie ook zo bevoorrecht maakt: het vermogen om verder te kijken dan de waan van de dag en te zien wat echt belangrijk is om vooruit te komen.
Vooruitdenken
De westerse traditie introduceerde de filantroop voor het eerst in de persoon van Prometheus, de titaan die vuur stal van Olympus om het aan de mensheid te geven, die hij wilde redden van de wreedheid van de goden. Het was een visionaire daad die er weliswaar toe leidde dat hij werd afgeschilderd als een dwaas en gemarteld, maar die hem ook onsterfelijk maakte.
Slotsom? Durf en vertrouwen zijn essentieel voor de filantropie. Vanuit dat oogpunt is Prometheus een belangrijk rolmodel aangezien hij perfect definieert wat een filantroop is en moet zijn: "hij die vooruitdenkt".
Slotsom? Durf en vertrouwen zijn essentieel voor de filantropie. Vanuit dat oogpunt is Prometheus een belangrijk rolmodel aangezien hij perfect definieert wat een filantroop is en moet zijn: "hij die vooruitdenkt".
¹ Aristoteles, De Ethica Nicomachea, Boek 2, Hoofdstuk 9.
De Degroof Petercam Foundation deelt graag haar kennis en ervaring met filantropie die zij op het terrein heeft opgedaan. Lees meer.
Deel het artikel
Gerelateerde artikelen
Nijverheidsstraat 44
1040 Brussel
België
+32 2 287 91 111040 Brussel
België
BTW BE 0403 212 172
RPR Brussel
RPR Brussel
Gereglementeerd door de Belgische Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) en de Nationale Bank van België | Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam