Monthly Market News
07.10.20228 min
Deel het artikel
Monthly Market News september 2022 – Trends op de markten
Stijgende obligatierentes, een sterkere dollar en dalende aandelenmarkten waren de trends van de afgelopen maand, terwijl de wereldwijde golf van monetaire verstrakking onverminderd aanhoudt. Het begrotingspakket van de nieuwe Britse regering werd niet gesmaakt door de financiële markten.
Onze expert, Alexandre Gauthy, analyseert de trends op de markten in september 2022.
Aandelenmarkten: uiterst zwakke maand voor de wereldwijde beurzen
De aandelenmarkten kenden wereldwijd een forse daling in september. De zwakte van de afgelopen maand is te wijten aan een aantal factoren, waaronder de verkrapping van de monetaire politiek, de stijging van de obligatierentes, een toename van de vrees voor een recessie en een verzwakking van de winstvooruitzichten. De geopolitieke risico’s bleven bovendien op het voorplan met de gedeeltelijke mobilisatie in Rusland, de annexatie van vier Oekraïense provincies en de sabotage van de Nord Stream-pijpleiding in de Oostzee.
De Amerikaanse beurs boekte de slechtste maandprestatie sinds maart 2020 en presteerde in dollartermen minder sterk dan de Europese beurs. In euro uitgedrukt was de prestatie van beide beurzen evenwel gelijklopend door de stijging van de dollar. De wisselkoersen hadden trouwens een aanzienlijke impact op de beursprestaties van andere regio’s in de afgelopen maand. Binnen de opkomende markten zaten vooral de Aziatische beurzen in het verliezende kamp als gevolg van een zwak China, terwijl de Latijns-Amerikaanse beurzen wat beter standhielden.
Zowel in Europa als in de VS presteerden de aandelen die gevoelig zijn voor hogere rentes presteerden zwakker dan het beursgemiddelde, al bleven de verschillen in performance binnen de perken. Groeiaandelen uit onder meer de technologiesector waren bij de verliezers, maar ook de immobiliënsector kreeg een forse klap. Naast de hogere rente speelt voor die sector ook de impact van een zwakkere economie en hogere inflatie. Value-aandelen die minder te lijden hebben onder hogere rentes (financiële waarden en cyclische sectoren) presteerden beter dan het beursgemiddelde, maar zetten niettemin een negatief resultaat neer.
De Amerikaanse beurs boekte de slechtste maandprestatie sinds maart 2020 en presteerde in dollartermen minder sterk dan de Europese beurs. In euro uitgedrukt was de prestatie van beide beurzen evenwel gelijklopend door de stijging van de dollar. De wisselkoersen hadden trouwens een aanzienlijke impact op de beursprestaties van andere regio’s in de afgelopen maand. Binnen de opkomende markten zaten vooral de Aziatische beurzen in het verliezende kamp als gevolg van een zwak China, terwijl de Latijns-Amerikaanse beurzen wat beter standhielden.
Zowel in Europa als in de VS presteerden de aandelen die gevoelig zijn voor hogere rentes presteerden zwakker dan het beursgemiddelde, al bleven de verschillen in performance binnen de perken. Groeiaandelen uit onder meer de technologiesector waren bij de verliezers, maar ook de immobiliënsector kreeg een forse klap. Naast de hogere rente speelt voor die sector ook de impact van een zwakkere economie en hogere inflatie. Value-aandelen die minder te lijden hebben onder hogere rentes (financiële waarden en cyclische sectoren) presteerden beter dan het beursgemiddelde, maar zetten niettemin een negatief resultaat neer.
| Aandelenmarkten | September | 3 maanden | Sinds 31/12 | 12 maanden |
|---|---|---|---|---|
| MSCI EMU NR | -6.3% | -4.5% | -22.4% | -18.0% |
| MSCI EUROPE NR | -6.3% | -4.1% | -17.4% | -11.0% |
| MSCI USA NR | -6.9% | 1.6% | -13.0% | -2.5% |
| MSCI JAPAN NR | -8.0% | -1.5% | -14.5% | -16.4% |
| MSCI EM. MARKETS NR | -9.4% | -5.6% | -15.4% | -15.0% |
| MSCI AC WORLD NR | -7.2% | -0.6% | -13.7% | -6.1% |
| Rendementen in EUR op 30/09/2022 | bron: Bloomberg |
Obligatiemarkten: lange rente op hoogste niveau in meer dan 10 jaar
Hoger dan verwachte inflatiecijfers duwden de obligatierente in september naar nieuwe hoogtepunten die sinds een decennium niet meer werden genoteerd. De inflatie in de eurozone bereikte voor het eerst 10%. De Amerikaanse 10-jaarsrente steeg in de loop van de afgelopen maand naar net geen 4% (tegenover 3,1% bij het begin van de maand). De Duitse 10-jaarsrente steeg voor het eerst sinds 2012 boven de 2,2% (tegenover 1,55% bij het begin van de maand).
De spread van Italiaanse overheidsobligaties ging beperkt hoger in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van eind september, maar bleef binnen de schommelingsmarge van de voorbije maanden. Zoals de peilingen hadden voorspeld, behaalde de rechtse coalitie onder leiding van de extreemrechtse Fratelli d'Italia de overwinning. Die heeft te kennen gegeven de begrotingsdiscipline te zullen handhaven. Op langere termijn is het evenwel onduidelijk of de structurele hervormingen van de Italiaanse economie zullen doorgaan.
In het Verenigd Koninkrijk zorgde de tussentijdse begroting van de nieuwe regering-Truss voor opschudding. Het pakket aan belastingverlagingen en nieuwe uitgaven dat door leningen zou worden gefinancierd leidde tot vertrouwensverlies in de nieuwe regering en ontketende een ware verkoopgolf. De 10-jarige rente bereikte in de loop van de maand 4,6%, tegenover iets meer dan 2% begin augustus. Deze toegenomen volatiliteit op de markten leidde tot een reactie van de Bank of England, die aankondigde lange obligaties te kopen uit angst voor financiële instabiliteit. De opwaartse beweging van de obligatierente werd immers versterkt door de verkoop van effecten door bepaalde Britse pensioenfondsen die met aanzienlijke margin calls werden geconfronteerd. Op het einde van de maand viel de obligatierente naar 4,1% terug , wat nog altijd 1,3% hoger was dan de maand voordien.
De spread van Italiaanse overheidsobligaties ging beperkt hoger in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van eind september, maar bleef binnen de schommelingsmarge van de voorbije maanden. Zoals de peilingen hadden voorspeld, behaalde de rechtse coalitie onder leiding van de extreemrechtse Fratelli d'Italia de overwinning. Die heeft te kennen gegeven de begrotingsdiscipline te zullen handhaven. Op langere termijn is het evenwel onduidelijk of de structurele hervormingen van de Italiaanse economie zullen doorgaan.
In het Verenigd Koninkrijk zorgde de tussentijdse begroting van de nieuwe regering-Truss voor opschudding. Het pakket aan belastingverlagingen en nieuwe uitgaven dat door leningen zou worden gefinancierd leidde tot vertrouwensverlies in de nieuwe regering en ontketende een ware verkoopgolf. De 10-jarige rente bereikte in de loop van de maand 4,6%, tegenover iets meer dan 2% begin augustus. Deze toegenomen volatiliteit op de markten leidde tot een reactie van de Bank of England, die aankondigde lange obligaties te kopen uit angst voor financiële instabiliteit. De opwaartse beweging van de obligatierente werd immers versterkt door de verkoop van effecten door bepaalde Britse pensioenfondsen die met aanzienlijke margin calls werden geconfronteerd. Op het einde van de maand viel de obligatierente naar 4,1% terug , wat nog altijd 1,3% hoger was dan de maand voordien.
| Rente overheidsobligaties 10 j. | Huidig | September | 3 maanden | Sinds 31/12 |
|---|---|---|---|---|
| België | 2.77 | 0.59 | 0.76 | 2.58 |
| Frankrijk | 2.72 | 0.57 | 0.80 | 2.52 |
| Duitsland | 2.11 | 0.57 | 0.77 | 2.29 |
| Italië | 4.52 | 0.63 | 1.26 | 3.35 |
| Griekenland | 4.86 | 0.75 | 1.25 | 3.52 |
| Spanje | 3.29 | 0.55 | 0.87 | 2.72 |
| Verenigde Staten | 3.83 | 0.64 | 0.82 | 2.32 |
| Japan | 0.24 | 0.02 | 0.01 | 0.17 |
| Evolutie tot 30/09/2022 | bron: Bloomberg |
Centrale banken: wereldwijde golf van monetaire verstrakking
September is een recordmaand geweest voor wat betreft wereldwijde renteverhogingen door centrale banken. In de Verenigde Staten, Canada, Australië, de eurozone, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Noorwegen, Zweden – om slechts de voornaamste te vermelden – werd de beleidsrente opgetrokken. Het ritme van renteverhogingen blijft uitermate hoog, wat geïllustreerd wordt door de Zweeds centrale bank die haar beleidsrente ineens met 100 basispunten optrok.
De Europese Centrale Bank verhoogde haar beleidsrente met een historische 75 basispunten. De centrale bank bevestigde dat ze de rente verder in versneld tempo zal blijven optrekken om de inflatie terug naar de doelstelling te brengen. Een nieuwe renteverhoging met 75 basispunten in oktober is waarschijnlijk.
In de VS verhoogde de Fed haar belangrijkste tarief met 0,75% tot een marge van 3% tot 3,25%. De Fed verwacht nu dat de rente tegen het einde van het jaar 4,4% zal bereiken, wat een verdere verhoging met 75 basispunten in november impliceert, gevolgd door een verhoging met 50 basispunten in december. De mediane prognose voor eind 2023 wordt verhoogd tot 4,6%, wat een verdere renteverhoging met 25 basispunten begin volgend jaar impliceert. De Fed-leden zijn het verre van eens over de noodzaak om de rente in de toekomst te verlagen.
Nadat de Zwitserse centrale bank midden juni de rente al onverwacht fors had verhoogd met 50 basispunten (bps), volgde eind september een nieuwe renteverhoging met 75 bps, wat meer was dan verwacht.
Japan is zowat het enige belangrijke land waar het soepele monetaire beleid wordt gehandhaafd. De Bank of Japan heeft haar depositorente de afgelopen maand opnieuw ongemoeid gelaten. Ondanks de inflatie van +3,0% op jaarbasis in augustus, een cijfer dat sinds 2014 niet meer is voorgekomen, bedraagt de beleidsrente daardoor nog steeds -0,1%.
De Europese Centrale Bank verhoogde haar beleidsrente met een historische 75 basispunten. De centrale bank bevestigde dat ze de rente verder in versneld tempo zal blijven optrekken om de inflatie terug naar de doelstelling te brengen. Een nieuwe renteverhoging met 75 basispunten in oktober is waarschijnlijk.
In de VS verhoogde de Fed haar belangrijkste tarief met 0,75% tot een marge van 3% tot 3,25%. De Fed verwacht nu dat de rente tegen het einde van het jaar 4,4% zal bereiken, wat een verdere verhoging met 75 basispunten in november impliceert, gevolgd door een verhoging met 50 basispunten in december. De mediane prognose voor eind 2023 wordt verhoogd tot 4,6%, wat een verdere renteverhoging met 25 basispunten begin volgend jaar impliceert. De Fed-leden zijn het verre van eens over de noodzaak om de rente in de toekomst te verlagen.
Nadat de Zwitserse centrale bank midden juni de rente al onverwacht fors had verhoogd met 50 basispunten (bps), volgde eind september een nieuwe renteverhoging met 75 bps, wat meer was dan verwacht.
Japan is zowat het enige belangrijke land waar het soepele monetaire beleid wordt gehandhaafd. De Bank of Japan heeft haar depositorente de afgelopen maand opnieuw ongemoeid gelaten. Ondanks de inflatie van +3,0% op jaarbasis in augustus, een cijfer dat sinds 2014 niet meer is voorgekomen, bedraagt de beleidsrente daardoor nog steeds -0,1%.
| Tarief centrale bank | Huidig | Laatste aanpassing | Datum |
|---|---|---|---|
| Fed funds | 3.0-3.25% | +0.75% | Sept. 2022 |
| ECB depositorente | 0.75% | +0.75% | Sept. 2022 |
| Situatie op 30/09/2022 | bron: Bloomberg |
Valuta's: turbulente valutamarkten
De dollar verstevigde tot voorbij de pariteit tegenover de euro, wat het sterkste niveau van de Amerikaanse munt is in de voorbije 20 jaar. De dollar is evenwel niet alleen tegenover de euro verstevigd. Ook tegenover andere munten heeft de dollar een hoog niveau bereikt dat in meerdere decennia niet meer werd genoteerd, zoals tegenover de Japanse yen (sinds 1998), het Britse pond (sinds 1985) of de Chinese renminbi (sinds 2008). Dat heeft in grote lijnen te maken met de relatief betere economische situatie in de VS en de verschillen in monetaire politiek.
De Japanse overheid is tussenbeide gekomen op de wisselmarkt om de val van de yen tegenover de dollar een halt toe te roepen. Sinds begin dit jaar daalde de yen met nagenoeg 25% tegenover de Amerikaanse munt en het niveau van 145 yen per dollar, dat overeenstemt met het dieptepunt van 1998, was het signaal om in te grijpen.
De Chinese munt daalde tot onder 7 renminbi per dollar, wat het verlies sinds begin dit jaar op ruim 12% brengt. De Chinese centrale bank heeft tot dusver nog niet rechtstreeks ingegrepen in de wisselmarkt, maar zou wel voorbereidingen daartoe treffen. Wel heeft de centrale bank maatregelen ingevoerd die het duurder maken om shortposities in te nemen tegen de munt.
Opvallende daler was de Noorse kroon, die 6,9% achteruit moest tegenover de euro in september. Noorwegen, de eerste grote ontwikkelde economie die vorig jaar met een renteverhogingscyclus begon, heeft in september weliswaar de beleidsrente met 50 basispunten verhoogd tot 2,25%, maar kondigde aan dat toekomstige verhogingen "geleidelijker" zouden zijn. Ook de daling van de olieprijs woog op de munt.
De blikvanger in september was evenwel het Britse pond. De munt zakte in de loop van de maand op een gegeven moment ruim 10% tegenover de dollar naar 1,03, een gevolg van het begrotingspakket dat de nieuwe regering had aangekondigd. Na de interventies van de centrale bank op de obligatiemarkt kon de munt deels herstellen, waardoor het verlies over de maand al bij al beperkt bleef.
De Japanse overheid is tussenbeide gekomen op de wisselmarkt om de val van de yen tegenover de dollar een halt toe te roepen. Sinds begin dit jaar daalde de yen met nagenoeg 25% tegenover de Amerikaanse munt en het niveau van 145 yen per dollar, dat overeenstemt met het dieptepunt van 1998, was het signaal om in te grijpen.
De Chinese munt daalde tot onder 7 renminbi per dollar, wat het verlies sinds begin dit jaar op ruim 12% brengt. De Chinese centrale bank heeft tot dusver nog niet rechtstreeks ingegrepen in de wisselmarkt, maar zou wel voorbereidingen daartoe treffen. Wel heeft de centrale bank maatregelen ingevoerd die het duurder maken om shortposities in te nemen tegen de munt.
Opvallende daler was de Noorse kroon, die 6,9% achteruit moest tegenover de euro in september. Noorwegen, de eerste grote ontwikkelde economie die vorig jaar met een renteverhogingscyclus begon, heeft in september weliswaar de beleidsrente met 50 basispunten verhoogd tot 2,25%, maar kondigde aan dat toekomstige verhogingen "geleidelijker" zouden zijn. Ook de daling van de olieprijs woog op de munt.
De blikvanger in september was evenwel het Britse pond. De munt zakte in de loop van de maand op een gegeven moment ruim 10% tegenover de dollar naar 1,03, een gevolg van het begrotingspakket dat de nieuwe regering had aangekondigd. Na de interventies van de centrale bank op de obligatiemarkt kon de munt deels herstellen, waardoor het verlies over de maand al bij al beperkt bleef.
| CurrenciDeviezen | Huidig | September | 3 maanden | Sinds 31/12 |
| USD | 0.980 | 2.5% | 6.5% | 13.8% |
| GBP | 0.878 | -1.4% | -1.9% | -4.3% |
| JPY | 141.88 | -1.6% | 0.3% | -8.4% |
| CHF | 0.967 | 1.6% | 3.4% | 6.8% |
| Evolutie t.o.v. EUR tot 30/09/2022 | bron: Bloomberg |
Grondstoffen: zwakke economische vooruitzichten drukken op grondstoffenprijzen
De brent olieprijs daalde in september onder 90 dollar per vat en het was van februari geleden dat dat niveau werd bereikt. In het begin van de maand kondigde OPEC+ nochtans onverwacht een productiebeperking aan, waarmee ze de verhoging met 100.000 vaten per dag van de maand voordien ongedaan maakte. Begin oktober wordt een nieuwe productiebeperking verwacht, mogelijk met meer dan 1 miljoen vaten per dag (ongeveer 1% van de dagelijkse wereldwijde productie). Daarmee wil OPEC+ de prijs op het door haar gewenste hoge niveau houden ondanks de verwachte afname van de vraag. De Europese gasprijs daalde fors in september tot ruim onder 200 euro per megawattuur tegenover een piek van 340 euro per megawattuur eind augustus. De markt kreeg nochtans het volledig stilleggen van de leveringen via de Nord Stream 1-pijpleiding te verwerken bij het begin van de maand en de vermoedelijke sabotage aan de pijpleiding op het einde van september, maar dat zorgde telkens slechts voor een tijdelijke opstoot van de gasprijs. Het aanvullen van de gasvoorraden in Europa voor de winter ligt op schema.
De industriële grondstoffen zetten hun prijsdaling verder. Metalen zoals koper zijn een goede indicatie voor de economische activiteit. China verbruikt de helft van de wereldproductie van koper en de haperende vastgoedmarkt in het land weegt op de vraag.
De goudprijs zette eveneens zijn daling verder. De Amerikaanse reële rente (een indicatie voor de opportuniteitskost van goud) is verder opgelopen en de dollar is verder gestegen. Het zijn twee elementen die in september op de goudprijs hebben gewogen, net als tijdens de maanden voordien.
De industriële grondstoffen zetten hun prijsdaling verder. Metalen zoals koper zijn een goede indicatie voor de economische activiteit. China verbruikt de helft van de wereldproductie van koper en de haperende vastgoedmarkt in het land weegt op de vraag.
De goudprijs zette eveneens zijn daling verder. De Amerikaanse reële rente (een indicatie voor de opportuniteitskost van goud) is verder opgelopen en de dollar is verder gestegen. Het zijn twee elementen die in september op de goudprijs hebben gewogen, net als tijdens de maanden voordien.
| CommodGrondstoffen | Huidig | September | 3 maanden | Sinds 31/12 |
|---|---|---|---|---|
| CGrondstoffen (GSCI index) | 607.76 | -8.7% | -14.3% | 8.3% |
| Olie (Brent) | 87.96 | -8.8% | -23.4% | 13.1% |
| Goud | 1660.61 | -3.1% | -7.5% | -8.6% |
| Evolutie in EUR tot 30/09/2022 | bron: Bloomberg |
Deel het artikel
Gerelateerde artikelen
12 rue Eugène Ruppert
L-2453 Luxembourg
+352 45 35 451L-2453 Luxembourg
Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam