Onze experten volgen de economie en de financiële markten op de voet.
mensen klappen in hun handen

Coronapandemie en de economie van morgen

Céline Boulenger - Economist
Hoewel de coronapandemie zowel vanuit gezondheids- als economisch oogpunt een regelrechte ramp is, zijn niet alle gevolgen negatief. We willen graag even stilstaan bij de positieve effecten en de vele gebaren van solidariteit. Uiteraard zonder de omvang van deze pandemie en de menselijke en economische schade die zij veroorzaakt te minimaliseren.

Lokaal produceren

lokaal produceren
De gezondheidscrisis leert ons een cruciale les: België moet zelfvoorzienend zijn in de productie van essentiële medische apparatuur, zoals mondmaskers en beademingstoestellen. De risico’s die een extreme globalisering en almaar complexere productieketens met zich meebrengen, zijn door het coronavirus plots aan de oppervlakte gekomen. Nu is gebleken dat we niet aan de benodigde apparatuur geraken om onze bevolking te behandelen omdat die aan de andere kant van de planeet wordt geproduceerd, is de tijd rijp om ons economische systeem eens grondig tegen het licht te houden. Deze crisis is een wake-upcall die ons aanspoort om onze lokale productie te stimuleren en opnieuw in onze eigen behoeften te voorzien. Onze bedrijven hebben zich alvast bliksemsnel aangepast aan de nieuwe situatie; distilleerinstallaties schakelden voor enkele weken over op de productie van ontsmettingsgels, netwerken van naaisters werkten zich massaal uit de naad om mondmaskers te vervaardigen voor de 11 miljoen Belgen.
Een terugkeer naar de extreme globalisering van begin de jaren 2000 lijkt zeer onwaarschijnlijk. De focus zal meer op de lokale en nationale productie komen te liggen omdat we er nu eenmaal belang bij hebben dat ons land zelfvoorzienend is als er een nieuwe pandemie uitbreekt. Aan de andere kant is het ook zo dat terugplooiing op de eigen economie ook een keerzijde heeft. Meer protectionisme en sterkere nationalistische reflexen vormen een reëel risico en zijn potentieel zeer gevaarlijk.

Innoveren

innoveren
Door de indijkingsmaatregelen die de meeste landen hebben genomen, zagen veel bedrijven zich genoodzaakt om nieuwe digitale technologieën te ontwerpen en te omarmen. Terwijl aan de vooravond van de huidige crisis behalve China niemand wakker lag van telewerken op grote schaal, is intussen iedereen overtuigd van de doeltreffendheid ervan. Snel nieuwe technologieën uitrollen en een wederzijds vertrouwen tussen werkgevers en werknemers bleken de sleutel tot succes. Veel Belgische bedrijven beseften dat ze wel moesten innoveren om deze crisis het hoofd te bieden hebben. De CEO van MyWork Platform besliste bijvoorbeeld om TRAQUP op te richten, een website om de evolutie van het aantal coronagevallen in België op de voet te volgen. Onze Belgische start-ups hebben heel uiteenlopende digitale platformen en mobiele toepassingen ontwikkeld; nu eens om de communicatie tussen een arts en zijn patiënten te verbeteren, dan weer ten behoeve van gratis online consultaties met artsen. Sommige zijn zelfs speciaal ontworpen om de drempel naar telewerken te verlagen (bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat de werknemers minder angst en stress hebben).

Gemeenschapsgevoel

Het is aan ons om de economie van morgen te schrijven.

Deze gezondheidscrisis ging ook gepaard met een golf van vrijgevigheid en solidariteit. Door de inperkingsmaatregelen te respecteren, beschermde elke Belg niet alleen zichzelf tegen het virus, maar hielp hij ook anderen beschermen. Het is duidelijk dat de bestrijding van deze pandemie enkel kans op slagen heeft als iedereen de handen in elkaar slaat en niemand in de kou blijft staan. Van meet af aan hebben zowel particulieren als bedrijven massaal initiatieven genomen om de nood van de ziekenhuizen te lenigen. Daarnaast applaudisseren de Belgen elke avond om het verplegend personeel een hart onder de riem te steken. Er zijn ook hotels gevorderd om de daklozen te huisvesten die een uitermate kwetsbaar bevolkingsgroep vormen en een groot risico op besmetting met Covid-19 lopen. Bovendien is onze kijk op senioren veranderd. Sommige supermarkten hebben bijvoorbeeld hun uurregeling aangepast en geven ouderen voorrang. Er zijn ook heel wat hulpacties op touw gezet voor de bejaardentehuizen, waar zowel het verplegend personeel als de bewoners het hard te verduren kregen. Natuurlijk is enige nuancering op zijn plaats. Want hoewel deze crisis de mens gemiddeld vriendelijker en vrijgeviger heeft gemaakt, geldt dat toch niet voor iedereen. Cybercriminelen en oplichters profiteren gretig van de situatie en viseren vaak de meest kwetsbare personen (bijvoorbeeld door mondmaskers te ontvreemden en die dan tegen woekerprijzen aan te bieden).

Vertrouwen in de staat

gemeenschapsgevoel
Tot slot hopen we dat de burgers door deze gezondheidscrisis meer voeling krijgen met onze democratie. Zelden voelden de Belgen zich zo aangesproken door de politieke beslissingen die hun leven ingrijpend veranderden. Vertrouwen hebben in de staat en voor onze eigen veiligheid alle richtlijnen nauwgezet opvolgen, was onze enige optie. Die evolutie kan de voedingsbodem zijn voor een nieuwe relatie tussen de staat en de burgers waarvan vertrouwen en communicatie de hoeksteen vormen. Tijdens de komende maanden en jaren zullen de burgers allicht een grotere rol spelen tijdens de politieke besluitvorming. Ook een nieuwe vorm van democratie is mogelijk. Die zal berusten op altruïsme, solidariteit, steun voor onze lokale producenten en innovatie. Precies de gedeelde waarden dus waarmee een vuist werd gemaakt tegen de pandemie. En die nu de basis vormen voor een duurzaam herstel van de economie.
De coronacrisis heeft tot een hele reeks positieve effecten geleid. Na de pandemie mag die golf van vrijgevigheid en gemeenschapszin niet opdrogen. Wij moeten de economie van morgen gestalte geven. Solidair, eensgezind tegen armoede en ongelijkheid, en met respect voor het milieu. Dat is onze missie, samen!
Deel het artikel
Meer over:
Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam