08.06.20216 min
Deel het artikel
Kunstmarkt lente 2021: in het heetst van de strijd
Interview met Anne Pontégnie en Sabine Taevernier, onafhankelijke deskundigen die hun medewerking verlenen aan de dienst Art Collections van Degroof Petercam, een exclusieve dienst van kunstadvies voor kunst uit de 20ste en 21ste eeuw.
Sotheby’s en Christie’s organiseerden hun traditionele lenteveilingen van moderne en hedendaagse kunst in de week van 10 mei, goed voor een recordopbrengst van 1,3 miljard dollar. Dat is indrukwekkend. Kunnen we spreken van een opleving van de kunstmarkt en een terugkeer naar normale omstandigheden?
Anne – Ik zou durven stellen dat de kunstmarkt sinds 2000 in volle expansie is, met een korte daling tijdens de financiële crisis van 2009. Na een jaar dat in het teken stond van de pandemie, zien we opnieuw een sterke markt, met meer online verkopen en vooral meer en jongere kopers, wiens vermogen niet door de coronacrisis is getroffen, wel integendeel.
Sabine – Inderdaad. In deze geglobaliseerde markt is er enorm veel geld beschikbaar, wat onmiddellijk merkbaar is op de kunstmarkt. En ik zou daaraan willen toevoegen dat de markt bijzonder goed stand heeft kunnen houden dankzij de dynamiek die door de veilingzalen gecreëerd wordt. Christie's heeft de ontwikkeling van de vraag op de markt en de collectiegewoonten van haar cliënten bestudeerd, en beslist om kunst niet langer te beschouwen in het kader van de historische trends, om nieuwe stilistische verbindingen tot stand te brengen die de gangbare stromingen overstijgen. Zodoende hebben ze de grote impressionistische, moderne en naoorlogse meesters samengebracht in één veiling van 'Kunst uit de 20ste eeuw', waardoor het moderne karakter van elk werk beter tot zijn recht komt en elk werk beter kan worden gepromoot. En dat was een goede beslissing, want in één enkele sessie werd er niet minder dan 481 miljoen dollar opgehaald. Bovendien konden dankzij die beslissing ook nieuwe kunstwerken worden gegroepeerd in een veiling van 'Kunst uit de 21ste eeuw', om verzamelaars aan te trekken die op zoek zijn naar een nieuwe ontdekking. Dat heeft ontegensprekelijk geleid tot een nieuwe energie en tot twee nieuwe platformen: een om meesterwerken in het voetlicht te plaatsen, en een ander om nieuwe werken te ontdekken.
Anne & Sabine – We bevinden ons weer op het niveau van 2019, vóór de pandemie. We mogen ook niet vergeten dat een deel van die indrukwekkende resultaten vooral te danken is aan enkele grote werken, zoals Basquiat of het portret van Marie-Thérèse van Picasso. De veilingzalen zijn erin geslaagd om werken van hoge kwaliteit bij elkaar te brengen.
Wat zijn de grote trends die zich aftekenen? Er wordt veel gesproken over vrouwelijke kunstenaars, Afro-Amerikaanse kunstenaars...
Anne – Klopt. Er is een nieuw decennium aangebroken en dat gaat gepaard met nieuwe paradigma's. Door de globalisering van de markt, waarbij Azië een belangrijke rol speelt, doen en zien we dingen anders. Op dit moment is er een trend die gericht is op beeldende en kleurrijke kunst, die goed aansluit bij de verspreiding van beelden op sociale netwerken. Het historische maakt plaats voor het visueel aantrekkelijke, maar tegelijkertijd worden er ook belangrijke onderliggende tendensen weerspiegeld, zoals kunstvormen die al te lang uit de canon zijn geweerd of de behoefte aan kunstvormen die verbinden in plaats van onderscheiden.
Musea worden met vergelijkbare uitdagingen geconfronteerd: zij moeten hun verhaal diversifiëren en zich openstellen voor stemmen die vooralsnog waren uitgesloten.
Musea worden met vergelijkbare uitdagingen geconfronteerd: zij moeten hun verhaal diversifiëren en zich openstellen voor stemmen die vooralsnog waren uitgesloten.
Sabine – Vroeger werd de toon gezet door de instellingen, maar tegenwoordig heeft de privéverzamelaar de bovenhand, die persoonlijke en meer subjectieve musea inricht. We nemen bijgevolg een terugkeer waar naar het emotionele en naar beeldende kunst, wat ten koste gaat van meer intellectuele stromingen. Een terugkeer naar het menselijke en naar het omarmen van wie voorheen werd uitgesloten, zoals vrouwelijke en Afro-Amerikaanse kunstenaars. Zelfs de beroemdste instellingen herbekijken momenteel hun visie op kunst. Die trend is inmiddels onomkeerbaar. De toekomst zal nog steeds bepalen wie van die nieuwe kunstenaars door hun talent hun plaats in de canon van schoonheid blijven behouden.
We nemen een terugkeer waar naar het emotionele en naar beeldende kunst, wat ten koste gaat van meer intellectuele stromingen. Een terugkeer naar het menselijke en naar het omarmen van wie voorheen werd uitgesloten.
Nieuwe kopers zijn er in groten getale en ze worden aangetrokken door nieuwe trends, zoals Non Fungible Tokens (NFT), virtuele kunstwerken als digitaal certificaat. Denken jullie dat de grote sterren van de markt van vóór de crisis aan belangstelling en waarde zullen moeten inboeten? Ik denk bijvoorbeeld aan Christopher Wool, Jeff Koons, Albert Oehlen, KAWS… Is de kunstmarkt weer speculatiever geworden?
Sabine – Dat is een terugkerende en normale ontwikkeling voor trendy kunststromingen, maar dat betekent weliswaar niet dat de geprezen kunstenaars van weleer zullen verdwijnen. We zijn heel natuurlijk getuige van de belangstelling van een nieuwe generatie kopers voor nieuw talent uit hun tijd.
Anne – De kunstenaars die u opnoemt, worden stilaan een onderdeel van de geschiedenis en volgen een normale consolidatietrend, met, toegegeven, een forse daling van de oververhitting die we vóór de pandemie hebben gekend. Over twintig jaar zijn ze niettemin vaste waarden onder de moderne en naoorlogse kunstenaars. Hun waarde zal op het juiste niveau stabiliseren.
Sabine – Ik zou zeggen dat nu het moment is om die kunstenaars te kopen die flink in waarde zijn gedaald, althans de beste werken.
Hoe zien jullie de wereld van morgen? Dit is een uitzonderlijk moment voor de kunstmarkt, met minder kunstbeurzen en meer digitale verkopen. Is dit een houdbare situatie? Kopers die kunstwerken kopen die ze vooraf niet hebben gezien?
Sabine – Minder voor de veilingzalen, die vaste waarden aanbieden. Het probleem van de digitalisering stelt zich uiteraard voor jonge kunstgalerijen die nieuwe kunstenaars tentoonstellen. Hoe kunnen we nieuwe werken beoordelen als we ze niet kunnen zien? Vooral om nieuw talent te waarderen is het een echt probleem.
Anne – Voor mij is het nog steeds een enorm struikelblok als ik een werk niet kan zien voor ik het koop, ook al is het van een welbekende kunstenaar. Wat het zien van een kunstwerk bij je losmaakt is een unieke ervaring, en dat kan zelfs de beste digitale technologie niet vervangen. Die fysieke band met kunst blijft, want daar huist precies de waarde in. Niettemin is er een hele generatie jongere verzamelaars, veelal uit Azië, die grote werken kunnen kopen zonder ze ooit te hebben gezien. Dat is een nieuw fenomeen dat zeker niet gauw verdwijnt.
Clinginess is best served ripe, 2018 - Oil on canvas - 200 x 220 cm - © Jadé Fadojutimi, courtesy Galerie Gisela Capitain Cologne
En NFT's, zijn die een blijvend fenomeen?
Anne en Sabine – Ja en nee. Enerzijds zullen ze blijven evolueren, tot ze een instrument worden dat waarde, authenticiteit en verspreiding van kunstwerken kan garanderen, evenals het auteursrecht en het volgrecht voor kunstenaars en ontwerpers. Er zijn musea die NFT's van meesterwerken uit hun collectie produceren om fondsen te werven. Dat is nu al zo. Anderzijds lopen de eerste digitale werken die vandaag voor tientallen miljoenen worden verkocht, het risico om heel snel verouderd te raken en te worden vervangen door geavanceerdere voorwerpen of nieuwe gewoonten. Er is in de kunst nieuw terrein aangeboord, dat zich door de digitalisering na de pandemie in een recordtempo heeft uitgebreid, maar eigenlijk nog in de steigers staat .
Noem uit de nieuwe generatie kunstenaars eens drie namen met zo'n enorm talent dat ze de moeite zijn om te volgen?
Anne:
- Jade Fadojutimi (VK)
- Miriam Cahn (Zwitserland)
- Andy Robert (VS)
Sabine: Ik zou dat lijstje willen aanvullen met drie kunstenaars die niet zo trendy zijn, maar die wel hun plaats hebben in de geschiedenis van de kunst:
- Robert Ryman (VS)
- Cindy Sherman (VS)
- Giuseppe Penone (IT)
Deel het artikel
Gerelateerde artikelen
12 rue Eugène Ruppert
L-2453 Luxembourg
+352 45 35 451L-2453 Luxembourg
Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam